احکام امر به معروف
? شرايط وجوب امر به معروف و نهی از منكر (بخش دوم)
١. علم به معروف و منکر.
? امر و نهی كننده بايد معروف و منكر را بشناسد؛ در غير اين صورت موظف نيست که امر به معروف و نهی از منكر كند.
اگر عامل از روی اجتهاد یا تقلید، عملی را حرام یا واجب نمی داند، امر و نهی او واجب نبوده بلکه جایز نیست؛ هر چند نزد آمر (طبق اجتهاد یا تقلید) عمل عامل، ترک واجب یا انجام حرام محسوب شود.
٢. احتمال تأثیر.
? اگر آمر یا ناهی احتمال دهد که امر و نهی او (هر چند در آینده ) اثر و نتيجه دارد، واجب است امر و نهی کند؛ هر چند گمان قوی بر عدم تأثیر داشته باشد.
? اگر امر به معروف و نهی از منکر توسط آمر به تنهایی، احتمال اثر ندارد ولی با هماهنگی و کمک گرفتن از دیگران احتمال اثر وجود دارد، هماهنگی و کمک گرفتن از دیگران برای انجام این واجب مهم، لازم است.
٣. اصرار بر گناه.
? شخص گناهكار بر استمرار گناه، اصرار داشته باشد و اگر معلوم باشد یا حتی احتمال داده شود که بدون امر و نهی از خطا دست بر می دارد (يعنی معروف را به‌جا می آورد و منكر را ترك می كند)، امر و نهی او واجب نيست.
٤. نداشتن مفسده.
? امر و نهی، مفسده نداشته باشد؛ بنابر این اگر احتمال عقلایی داده شود که در اثر امر و نهی به آمر و ناهی يا به مسلمان ديگر، مفسده‌ای از قبيل ضرر جانی، آبرويی یا مالی برسد یا به حرج می افتند، امر و نهی واجب نيست، بلکه در مواردی جایز نیست.
البته اگر معروف يا منكر از امورى باشد كه برای شارع مقدس اهميت زياد دارد (مثل حفظ جان گروهی از مردم یا حفظ اسلام و مانند اینها)، بايد اهميت لحاظ شود؛ یعنی صرف ضرر و حرج در این گونه موارد، مانع وجوب امر و نهی نیست؛ بنابر این اگر ـ مثلا ـ اقامۀ حجت های الهی برای دفع گمراهی و ضلالت، متوقف بر بذل جان یک نفر یا بیشتر باشد، وجوب امر به معروف و نهی از منکر، ساقط نمی شود.
⁉️ نكته:
امر به معروف و نهی از منكر در صورتی واجب است كه شرايط چهارگانه، موجود باشند؛ بنابراين اگر امر و نهي يكي از شرايط را نداشته باشد (مثلاً مفسده داشته باشد)، امر و نهی واجب نيست؛هر چند شرايط ديگر را دارا باشد.
#احكام_امر_به_معروف #شرايط_وجوب_امر_به_معروف
